Avrupa Topluluğu İş Birliği Anlaşması (Ankara Anlaşması), 12 Eylül 1963'te Ankara Anlaşması adı altında, Türkiye ve Avrupa Ekonomik Birliği ve Türkiye'nin Avrupa Ekonomik Birliği'ne nihai erişimini sağlamak amacıyla yapılmıştır. Birleşik Krallık 1973'te birliğe katıldığında otomatik olarak anlaşmaya taraf olmuştur. Anlaşma ve ilgili protokollerinde, "standstill clause" olarak adlandırılan ve Türk işçilerin diğer 3. ülkeler ve Avrupa Birliği'nde olmayan ülkelerden daha avantajlı koşullarda iş piyasasına erişimini ve iş kurma hakkını öngören özel hükümler yer almaktadır. Bu, başvuranlar için, 1973'te olduğu gibi Göçmenlik Kurallarının ilgili bölümlerini koruma etkisine sahipti.

Mart 2017'de Üst Mahkeme, ECAA (Ankara Anlaşması) çerçevesinde İngiltere'de bulunan iş adamlarına "standstill clause"un İngiltere'de kalmak/oturmak maksadıyla süresiz oturum izni vermek için uygulanmayacağını söyleyerek Avrupa Adalet Divanı'nın daha önceden aldığı kararı onar nitelikte bir karar vermişti. Sonuç olarak İngiltere'de süresiz kalma yolu, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan iş adamları için 16 Mart 2018'de kapatılmıştı.

Birleşik Krallık İçişleri Bakanlığı (Home Office), 15 Haziran 2018 tarihli duyurusu ile göçmenlik kurallarına bir dizi değişiklik getirerek İngiltere'de kalan Türkiye vatandaşlarına Süresiz Oturum İzni ( Indefinite Leave to Remain) alma yolunu yeniden açmıştır.

Bu değişiklikler çerçevesinde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını yakından ilgilendiren ECAA (Avrupa Topluluğu İş Birliği Anlaşması/Ankara Anlaşması) göçmenlik kategorisinde de bazı yeni kurallar getirilmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup ECAA (Avrupa Topluluğu İş Birliği Anlaşması/Ankara Anlaşması) göçmenlik kategorisi kapsamında Birleşik Krallık 'ta çalışanlar (işçiler), iş adamları (işverenler) ve bunların yükümlülüğü altındakilerin (ailelerinin) süresiz oturma izni alabilmeleri için yeni kurallar konulmuştur.

Yeni süresiz oturma izni hükmü, en güncel iznin ECAA (Ankara Anlaşması) uyarınca alınmış olması durumunda, yine ECAA uyarınca iş adamı veya işçi olarak (Eşdeğer Puana Dayalı Oturum Kuralları) harcanmış süreyi tespit edecek. Süresiz oturum iznine başvuranlar için belirli uygunluk kriterleri getirilmiştir ve bu yeni kurallar 6 Temmuz 2018 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu kurallar yürürlüğe girene kadar (5 Temmuz 2018'e kadar) yapılan başvurular şu anki mevcut kurallar çerçevesinde değerlendirilecektir.

6 Temmuz 2018'de yürürlüğe girecek ve süresiz oturum izninin alınması için getirilen yeni kurallar:

• Başvurucu Ankara Anlaşması vizesiyle Birleşik Krallıkta 5 yıl boyunca devamlı ikamet etmiş olmalıdır. (Yeterlilik Süresi)
• Başvurucunun yeterli bir İngilizce bilgisi olduğunu ve Birleşik Krallık 'ta yaşama ilişkin yeterli bilgiye sahip olduğunu genel göçmenlik kuralları gereği ispatlama zorunluluğu getirilmiştir. (Vatandaşlık sınavı olarak kabul edilen Life in the UK ve B1 düzeyinde İngilizce sınavları geçilmelidir.)
• Başvurunun genel ret sebeplerine dayanılarak reddedilmemiş olması gerekliliği getirilmiştir. (Sabıka kaydının olmaması gibi)
• Diğer oturum yöntemlerinde olduğu gibi başvuru için ücret ödeme zorunluluğu getirilmiştir. (Şu anda bu ücret başvuru başına 2,389 GBP'dir.)
• Başvurucunun işinden kazandığı miktarın kendisinin ve ailesinin geçimini sağlamaya yettiğini ispatlama zorunluluğu getirilmiştir.

Başvurucuya Bağımlı Kişilerin (Ailesinin) Durumu

• 21 yaş altında ve bazı durumlarda 21 yaşını doldurmuş olan, evli olmayan ve kendilerine ailelerinden bağımsız bir hayat kurmamış olan çocuklar ilgili kriterlere uydukları takdirde ana başvuranlarla beraber süresiz oturma izninden yararlanırlar. 18 yaşının üzerindeki çocuklar Life in the UK ve İngilizce dil sınavlarını geçmelidirler.
• Karı-kocalar, evlilik ilişkisi olmayan çiftler ve hem-cins çiftler için; başvurucu(eş), ana başvuru sahibi olan taraf (sponsor) ile gerçek ve devam eden evlilik veya evliliğe benzer ilişkilerinin olduğunu ispatlamalıdır. Diğer Puana Dayalı Oturum kurallarında olduğu gibi başvuru sahibi(eş), işçi veya işveren eşi statüsünde 5 yıl Birleşik Krallık'ta devamlı olarak ikamet etmiş olmalıdır.

2 Yıl Kuralından Dolayı Mağdur Olan Eşlerin Durumu

Puana Dayalı Oturum (Point Based System) kuralları uyarınca, Birleşik Krallık'ta ECAA kapsamındaki çalışanlar veya iş adamlarının 2 yıl kuralından dolayı vizesiz pozisyona düşen eşlerine, oturum izinlerini uzatma (3 yıl) imkanı tanınmış ve böylelikle 5 yılı tamamlayabilmeleri için yine yeni bir kategori uygulamaya konmuştur. Bu, ana başvurucunun (sponsor) en yakın fırsatta oturma iznini almasına ve eşinin veya partnerinin de peşi sıra süresiz oturum hakkı kazanmasına imkan tanımaktadır. Bu durum ana başvuru sahibinin (sponsor) süresiz oturum iznini almış olması hatta İngiltere vatandaşı olmuş olması durumunda da hala geçerliliğini korur.

Süresiz Oturum İzni Talebini 16 Mart 2018'den Önce Teslim Edenlerin Durumu

Birleşik Krallık, İçişleri Bakanlığı'na (Home Office) 16 Mart 2018'den önce başvurularını teslim eden başvurucular bu değişiklikten etkilenmeyeceklerdir. ECAA (Ankara Anlaşması) altında 4 yıllık ikamet koşulu ve diğer gereklilikleri yerine getirmeleri halinde süresiz oturum izni alabileceklerdir.

Birleşik Krallık'ta halihazırda herhangi bir oturum izni olmadan bulunan belirli bağımlı kişiler (aile fertleri) için de sınırlı oturum izni uygulaması getirilmiştir. Bu uygulama, yalnızca 16 Mart 2018'den önce, ECAA (Ankara Anlaşması) kurallarına göre, Anakara Anlaşması'na bağımlı oturum izni dolduğunda süresiz oturma izni alamamış olanlar ve sponsorlarının (ana başvurucularının) süresiz oturma izni almasına bağlı olarak yeniden sınırlı oturum izni alamayanlar; dolayısıyla ECAA kurallarından yararlanamayanlar için geçerlidir.

Süresiz Oturum İzni için Başvurularını 16 Mart 2018- 6 Temmuz 2018 Tarihleri Arasında Yapanların Durumu

Yeni kuralların yürürlüğe girmesi bilgisi 6 Temmuz 2018 öncesinde yapılan başvuruların "mevcut kurallar" altında karara bağlanacağı mesajını vermektedir. Burada "mevcut kurallar" dan kasıt 1973'te geçerli olan kurallar ise 4 yılını dolduran başvurucuların süresiz oturum izni alabilmeleri gerekmektedir. Ancak "mevcut kurallar" dan kasıt 16 Mart 2018'de yayınlanan Birleşik Krallık, İçişleri Bakanlığı (Home Office) talimatları ise, bu dönemde başvuran başvurucuların 3 yıllık uzatma alacakları sonucu çıkmaktadır. Dolayısıyla burada bulunan bu belirsizliğin ilerideki günlerde aydınlatılması ihtiyacı bulunmaktadır.